Γαστροσκόπηση

Γαστροσκόπηση: Τι είναι η γαστροσκόπηση;
Πρόκειται για μία ιατρική πράξη επεμβατικού χαρακτήρα που χρησιμοποιείται τόσο στην διάγνωση και παρακολούθηση όσο και στην θεραπεία νοσημάτων της εσωτερικής επιφάνειας του ανώτερου πεπτικού σωλήνα (δηλαδή του οισοφάγου, στομάχου, 12δακτύλου). Γίνεται μέσω ειδικού οργάνου-ενδοσκοπίου που ονομάζεται γαστροσκόπιο.
Γαστροσκόπηση: Τι χρειάζεται για να γίνει μία γαστροσκόπηση;
Η προετοιμασία σας για να κάνετε γαστροσκόπηση είναι απλή και συνίσταται συνήθως σε νηστεία 6-8 ωρών με διακοπή ακόμα και των υγρών 3 ώρες περίπου πριν την ενδοσκόπηση. Ωστόσο, δυνατόν να σας δοθούν ειδικές οδηγίες από τον ιατρό που θα σας υποβάλλει στην γαστροσκόπηση, αφού πάρει το ιστορικό της υγείας σας. Διαρκεί περίπου 10΄-15΄ της ώρας ενώ η συνολική διάρκεια της προ- κατά- και μετά- την ενδοσκόπηση περιόδου διαρκεί συνολικά περίπου ¾ της ώρας. Σίγουρα είναι ανώδυνη εξέταση, ωστόσο μπορεί να είναι δυσάρεστη για ορισμένους ασθενείς λόγω διέγερσης του αντανακλαστικού του εμέτου και των τυχόν άλλων παράπλευρων εκδηλώσεων. Για να αντιμετωπιστούν τα δυσάρεστα ενοχλήματα της γαστροσκόπησης, ψεκάζουμε το λαιμό με τοπικό αναισθητικό και δυνατόν να σας χορηγηθεί μέθη ή/και καταστολή-αναλγησία από ειδικό ιατρό αναισθησιολόγο. Στην τελευταία περίπτωση θα βρίσκεστε σε κατάσταση ύπνου και δεν θα αντιλαμβάνεστε οποιοδήποτε δυσάρεστο ερέθισμα, θα ξυπνήσετε δε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της γαστροσκόπησης.
Γαστροσκόπηση: Τι περιλαμβάνει η διαδικασία μιας γαστροσκόπησης;
Πριν την γαστροσκόπηση
Αρχικά ο ιατρός σας έχει λάβει το ιατρικό ιστορικό σας, έχει δώσει εξατομικευμένες οδηγίες προετοιμασίας και έχετε δώσει την συγκατάθεσή σας για την διενέργεια της γαστροσκόπησης ή/και τυχόν θεραπευτικών-γαστρεντερολογικών πράξεων μετά από ενημέρωση και τυχόν διευκρινίσεις σε απορίες σας. Στην συνέχεια θα ξαπλώσετε στο ειδικό εξεταστικό κρεβάτι συνήθως σε αριστερή πλαγία κατακεκλιμένη συγκεκριμένη άνετη θέση σώματος, θα σας αφαιρεθούν τυχόν τεχνητές οδοντοστοιχίες και γυαλιά οράσεως, θα χαλαρώσετε τυχόν σφικτά είδη ρουχισμού (ζώνες, κορσέδες κλπ), θα τοποθετηθεί ενδοφλέβιος καθετήρας συνήθως στο δεξί σας χέρι μέσω του οποίου μπορεί να σας χορηγηθούν φάρμακα, θα συνδεθείτε με μηχάνημα συνεχούς καταγραφής των ζωτικών σημείων λειτουργίας του οργανισμού σας όπως της αρτηριακής πίεσης και μέσω ενός εξαρτήματος τύπου ‘μανταλάκι’ σε ένα δάκτυλο του χεριού σας για την μέτρηση του οξυγόνου του αίματος και των σφύξεων της καρδιάς, και συνήθως χορηγείται οξυγόνο με καθετήρα στην μύτη (γυαλάκια). Τέλος, για να κρατιέται το στόμα σας ανοικτό θα δαγκώσετε ένα ειδικό πλαστικό επιστόμιο μέσα από το οποίο θα περάσει το γαστροσκόπιο προκειμένου να προωθηθεί από το στόμα σας στο στομάχι σας.
Κατά την γαστροσκόπηση
Αν δεν λάβετε φάρμακα για την γαστροσκόπηση (μέθη ή χορήγηση καταστολής-αναλγησίας από αναισθησιολόγο), ο ιατρός-ενδοσκόπος θα σας καθοδηγεί σε όλη την διάρκεια της διαδικασίας για την καλύτερη συνεργασία σας προκειμένου να ολοκληρωθεί επιτυχώς η γαστροσκόπηση. Αν έχετε λάβει φάρμακα δεν θα έχετε επαρκές επίπεδο συνείδησης, η γαστροσκόπηση δεν θα γίνει αντιληπτή και άρα δεν θα χρειαστεί να συνεργαστείτε. Σε όλη την διάρκεια της γαστροσκόπησης ο ιατρός εμφυσά αέρα στο στομάχι σας μέσω του ενδοσκοπίου προκειμένου να διαταθεί και να αναδειχθούν καλύτερα κάποιες περιοχές του. Κατά την διάρκεια της γαστροσκόπησης μπορεί να χρειαστεί να ληφθούν βιοψίες ή/και να γίνουν θεραπευτικές-επεμβατικές ενδοσκοπικές πράξεις (πχ αφαίρεση πολυπόδων, σταμάτημα αιμορραγίας, διαστολή στενώσεων, αφαίρεση ξένων σωμάτων κά), αφού πριν την γαστροσκόπηση έχετε ενημερωθεί και έχετε δώσει την συγκατάθεσή σας. Ειδικά για την λήψη βιοψιών, καλόν είναι να αναφερθεί ότι, δεν υπονοείται ‘καρκίνος’, δεν πονάει, δεν γίνεται αντιληπτή από εσάς και ως εκ τούτου δεν πρέπει να φοβάστε. Είναι αναγκαίες προκειμένου τα πολύ μικρά κομμάτια που λαμβάνονται με την λαβίδα βιοψιών του γαστροσκοπίου να εξετασθούν από ιατρό ειδικότητας παθολογοανατόμου, ώστε να ληφθούν τυχόν πρόσθετες πληροφορίες σε μικροσκοπικό επίπεδο.
Μετά την γαστροσκόπηση
Μη βιαστείτε να σηκωθείτε από το εξεταστικό κρεβάτι αν δεν σας δοθεί ιατρική εντολή. Αν και στο τέλος της γαστροσκόπησης αφαιρείται ο αέρας που εμφυσήθηκε στο στομάχι σας μέσω του ενδοσκοπίου, πιθανά να έχετε ένα αίσθημα φουσκώματος στην κοιλιά προκαλώντας ήπια ακίνδυνη δυσφορία που ωστόσο παρέρχεται γρήγορα. Συνήθως πίνετε και τρώτε μετά τα 15 λεπτά της ώρας περίπου, λόγω της λήξης της δράσης του τοπικού αναισθητικού στο λαιμό σας. Ωστόσο, ο λαιμός σας μπορεί να είναι λίγο ερεθισμένος, αίσθημα το οποίο φεύγει στο τέλος της ημέρας. Μετά την κινητοποίησή σας θα έχετε ενημέρωση από τον ιατρό που σας υπέβαλλε στην γαστροσκόπηση. Θα σας ενημερώσει για το αποτέλεσμα της γαστροσκόπησης και θα σας δώσει ιατρικές οδηγίες (πχ τυχόν θεραπεία ανάλογα με το πρόβλημα που θα έχει βρεθεί στην γαστροσκόπηση, επαναχορήγηση φαρμάκων που παίρνατε για άλλους λόγους υγείας, σίτιση, επάνοδος στη συνήθη καθημερινή δραστηριότητα κά). Αν δεν έχετε λάβει φάρμακα κατά την διάρκεια της γαστροσκόπησης, η επάνοδος στην συνήθη καθημερινή δραστηριότητα είναι συνήθως άμεση. Αν όμως έχετε λάβει φάρμακα συνήθως συστήνεται προσοχή για τουλάχιστον 5-6 ώρες μετά την γαστροσκόπηση (ο χρόνος εξαρτάται από το είδος του/των φαρμάκων και της δοσολογίας τους) και συνίσταται:
α) να συνοδεύεστε από δικό σας άτομο
β) να μην οδηγήσετε ούτε να υποβληθείτε σε εργασίες που απαιτούν λεπτή δεξιότητα και απόλυτη εγρήγορση (κίνδυνος αυτοτραυματισμού ή τραυματισμού άλλων ατόμων)
γ) να μην πιείτε οινοπνευματώδη ποτά
δ) να ξεκουραστείτε και να πίνετε αρκετό νερό.
Η παρουσία του συνοδού σας, μεταξύ άλλων, θεωρείται απαραίτητη αν έχετε πάρει φάρμακα κατά την διάρκεια της γαστροσκόπησης, αφού είναι δυνατόν να ξεχάσετε αυτά που θα ειπωθούν από τον ιατρό σας ως ιατρικές οδηγίες μετά το τέλος της γαστροσκόπησης. Τέλος, θα παραλάβετε την γνωμάτευση του ιατρού σας για την γαστροσκόπηση καθώς επίσης, συνήθως εντός ολίγων ημερών, την γνωμάτευση της παθολογοανατομικής έκθεσης των βιοψιών σας που τυχόν ελήφθησαν κατά την γαστροσκόπηση, τις οποίες καλόν είναι να διατηρείτε στο ιατρικό αρχείο σας για μελλοντική χρήση.
Γιάννης Δρίκος, Γαστρεντερολόγος