Καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ)

Καρκίνος του παχέος εντέρου(ΚΠΕ): Τι είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) είναι μία κακοήθης, συνήθως ογκόμορφη, πάθηση της εσωτερικής επιφάνειας του εντέρου, αποτελώντας την δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο διεθνώς. Το 60%-80% των ΚΠΕ εμφανίζεται ως σποραδική-τυχαία νόσος, το 10%-30% έχει οικογενειακή εμφάνιση ενώ μόλις το 5% εμφανίζεται σε γενετικά σύνδρομα. Η μεγάλη ηλικία, το θετικό ατομικό και οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του παχέος εντέρου ή/και μεγάλων πολυπόδων του παχέος εντέρου και σε κάποιες περιπτώσεις καρκίνων άλλων οργάνων του σώματος, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν κάποιους από τους παράγοντες που μπορεί αυξήσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου. Τα τελευταία χρόνια η θνησιμότητα από καρκίνο παχέος εντέρου παρουσιάζει προοδευτική μείωση λόγω εφαρμογής τόσο μέτρων πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης όσο και σύγχρονης θεραπευτικής αντιμετώπισης. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ενδεικτικά πως όταν διαγνωστεί στο πρώτο στάδιο είναι ιάσιμος σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90%. Γι’ αυτό μετά την ηλικία των 45 ετών είναι καλό να επισκεφτούμε τον γαστρεντερολόγο μας για να κάνουμε έναν προληπτικό έλεγχο του παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση.

Καρκίνος του παχέος εντέρου: Ποια είναι τα αίτια δημιουργίας του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Όπως για τους περισσότερους καρκίνους τα αίτια παραμένουν άγνωστα, αποτελώντας άλλη μία πάθηση που οφείλεται στην αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων για την γένεσή της. Ωστόσο, περιβαλλοντικοί- διαιτητικοί και γενετικοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν το κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Βάσει επιστημονικών μελετών, το μοντέλο καρκινογένεσης του παχέος εντέρου αναδεικνύει μια αλληλουχία γεγονότων που συμβαίνουν μέσα στο οργανισμό με την επίδραση διαφόρων παραγόντων διάρκειας περίπου 7 χρόνων μέχρι την εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η αλληλουχία αυτών των γεγονότων περιλαμβάνει την μετάλλαξη γονιδίων των κυττάρων του παχέος εντέρου με συνέπεια την αλλαγή της συμπεριφοράς τους, την δημιουργία δυνητικά προκαρκινικών βλαβών του παχέος εντέρου-όπως είναι οι πολύποδες-μέχρι την τελική κατάληξη δημιουργίας αρχικού καρκινώματος και τελικά καρκίνου του παχέος εντέρου. Ειδικά για τους πολύποδες του παχέος εντέρου θα πρέπει να αναφερθεί ότι πρόκειται για καλοήθεις όγκους που δεν είναι ΚΠΕ, ευτυχώς δεν σχετίζονται πάντα με ΚΠΕ και ορισμένοι μόνον από αυτούς αποτελούν πρόδρομες μορφές του ΚΠΕ. Με άλλα λόγια ο καρκίνος του παχέος εντέρου συνήθως αναπτύσσεται πάνω σε πολύποδες.

Καρκίνος του παχέος εντέρου: Ποια είναι η συχνότητα του παχέος εντέρου (επιδημιολογικά στοιχεία);

Είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα και του προστάτη) και ο δεύτερος σε συχνότητα στις γυναίκες (μετά τον καρκίνο του μαστού), ενώ αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα). Από την παγκόσμια καταγραφή των περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου αναδεικνύεται το μέγεθος του προβλήματος, το οποίο εκφράζεται με πάνω από 1,2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ΚΠΕ και πάνω από 600.000 θανάτους τον χρόνο από ΚΠΕ. Η πιθανότητα ενός ατόμου να αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής του ΚΠΕ είναι 5%-6% και περισσότερο από το 1/3 πεθαίνει από τη νόσο. Φαίνεται να είναι νόσος των αναπτυγμένων χωρών όπως Βόρειος Αμερική, Καναδάς, Αυστραλία, Ευρώπη, Ν. Ζηλανδία και λιγότερο των αναπτυσσόμενων χωρών όπως Νότιος Αμερική, Αφρική και Κεντρική Ασία. Η συχνότητα του νόσου φαίνεται να αυξάνεται μετά την ηλικία των 45-50 ετών με διπλασιασμό του κινδύνου για κάθε 10χρόνια, αν και προσφάτως ανακοινώθηκαν νεώτερα επιστημονικά δεδομένα για την ανησυχητική εμφάνισή του σε νεαρότερες ηλικίες.

Καρκίνος του παχέος εντέρου: Ποια είναι τα συμπτώματά του;

Τα συμπτώματα που πρέπει να ανησυχήσουν για την πιθανή ύπαρξη καρκίνου παχέος εντέρου, χωρίς απαραίτητα να σχετίζονται με αυτόν (αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σπανίως ο ΚΠΕ δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα ιδιαίτερα στα αρχικά στάδιά του), είναι:

• αποβολή αίματος από το πρωκτό
• αλλαγές της συνήθους λειτουργίας του εντέρου (διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές κενώσεων ή μείωση της διατομής της στήλης των κοπράνων) για πάνω από 6 εβδομάδες
• αίσθημα ατελούς κένωσης μετά την αφόδευση
• επίμονη κόπωση
• αναιμία σε εξέταση αίματος
• επίμονο σταθερό άλγος κοιλίας
• απώλεια βάρους κ.ά.

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στους πολύποδες του παχέος εντέρου, οι οποίοι συνήθως δεν εμφανίζουν συμπτώματα και αν εμφανίσουν συνήθως έχουν μεγάλο μέγεθος. Με άλλα λόγια τα παραπάνω συμπτώματα, χαρακτηριζόμενα και ως συμπτώματα συναγερμού, θα πρέπει πάντα να αξιολογούνται από τον ιατρό σας στα πλαίσια της ιατρικής επίσκεψης και ενδεχομένως και από κάποιες εξετάσεις, χωρίς να σημαίνει ότι όποιος έχει τέτοια συμπτώματα πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου.

Καρκίνος του παχέος εντέρου: Μπορεί να θεραπευτεί;

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να είναι μία απολύτως ιάσιμη νόσος, δηλαδή ο ασθενής γίνεται τελείως καλά, αρκεί να διαγνωσθεί σε αρχικά στάδια. Ενδεικτικά, καρκίνος του παχέος εντέρου σε αρχικό στάδιο είναι ιάσιμος σε ποσοστό >90% (αναφερόμενο στη 5ετή επιβίωση μετά την αρχική ιάγνωση οπότε η νόσος χαρακτηρίζεται πλήρως ιαθείσα) εν αντιθέσει με το τελικό στάδιο που μπορεί
να είναι ιάσιμος σε ποσοστό <15%. Αν σε αυτά τα δεδομένα προσθέσουμε την αφαίρεση των πρώιμων βλαβών του ΚΠΕ που είναι οι πολύποδες του παχέος εντέρου, είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου προλαμβάνεται πριν καν εμφανισθεί.

Καρκίνος του παχέος εντέρου: Συνοψίζοντας…

Η γαστρεντερολογική κοινότητα και οι συναφείς με αυτήν άλλες ιατρικές κοινότητες μελετώντας τη νόσο ανακαλύπτουν συνεχώς νέα δεδομένα, τα οποία συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του καρκίνου του παχέος εντέρου, βελτιώνοντας τους δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας. Οι σύγχρονες εξελίξεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου συνίσταται σε αποτελεσματικότερες διαγνωστικές προσεγγίσεις στοχεύοντας στην πρώιμη διάγνωση, σε αποτελεσματικότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις (ενδοσκοπικές και χειρουργικές μέθοδοι, χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπείες, νεότερα βιολογικά φάρμακα στοχευμένης θεραπείας) καθώς και κυρίως σε αποδοτικότερες στρατηγικές ιατρικής πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Γιάννης Δρίκος, Γαστρεντερολόγος