Κολονοσκόπηση

Κολονοσκόπηση: Τι είναι η κολονοσκόπηση;

Πρόκειται για μία ιατρική πράξη επεμβατικού χαρακτήρα που χρησιμοποιείται τόσο στην διάγνωση και παρακολούθηση όσο και στην θεραπεία νοσημάτων της εσωτερικής επιφάνειας του κατώτερου πεπτικού σωλήνα (δηλαδή του πρωκτού, του παχέος εντέρου και τμήματος του λεπτού εντέρου που ονομάζεται τελικός ειλεός). Γίνεται μέσω ειδικού οργάνου-ενδοσκοπίου που ονομάζεται κολονοσκόπιο.

Κολονοσκόπηση: Τι χρειάζεται για να γίνει μια κολονοσκόπηση;

Για να γίνει η κολονοσκόπηση είναι αναγκαίος ο καθαρισμός του εντέρου από τα κόπρανα ώστε η εξέταση να είναι αποτελεσματική και ασφαλής. Η προετοιμασία του εντέρου, διάρκειας συνήθως μικρότερης των 24 ωρών πριν το προγραμματισμένο ραντεβού της κολονοσκόπησης, απαιτεί ειδική δίαιτα και λήψη καθαρτικών. Η επιλογή των καθαρτικών του εντέρου και το είδος της διαιτητικής προετοιμασίας γίνεται από τον ιατρό που θα σας κάνει την κολονοσκόπηση, αφού συνεκτιμήσει στοιχεία από ιστορικό της υγείας σας και σε ορισμένες περιπτώσεις πιθανά να είναι εξατομικευμένες ή ειδικές οδηγίες. Συνήθως σας δίδεται έντυπο οδηγιών προετοιμασίας για κολονοσκόπηση. Διαρκεί περίπου 30΄- 40΄ της ώρας ενώ η συνολική διάρκεια της προ- κατά- και μετά- την κολονοσκόπηση περιόδου διαρκεί περίπου 60΄-75΄ της ώρας. Κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης συνήθως χορηγείται μέθη ή/και καταστολή-αναλγησία από ειδικό ιατρό αναισθησιολόγο, αφού αυτή η ιατρική πράξη δυνατόν να συνοδεύεται από μικρές περιόδους ακόμα και ισχυρού πόνου με τυχόν παράπλευρες εκδηλώσεις, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται το ενδεχόμενο να είναι για κάποιους ασθενείς ακόμα και ανώδυνη. Το ανώδυνο εξαρτάται κυρίως από ανατομικούς λόγους του εντέρου και της κοιλιάς αλλά και από ιδιοσυγκρασιακούς λόγους του ασθενή. Το ανώδυνο της εξέτασης σίγουρα μπορεί να εξασφαλιστεί με χορήγηση καταστολής-αναλγησίας από ειδικό ιατρό αναισθησιολόγο, με την οποία θα βρίσκεστε σε κατάσταση ύπνου και δεν θα αντιλαμβάνεστε οποιοδήποτε επώδυνο ερέθισμα, θα ξυπνήσετε δε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της κολονοσκόπησης.

Κολονοσκόπηση: Τι περιλαμβάνει η διαδικασία μιας κολονοσκόπησης;

Πριν την κολονοσκόπηση

Αρχικά ο ιατρός σας έχει λάβει το ιατρικό ιστορικό σας, έχει δώσει εξατομικευμένες οδηγίες προετοιμασίας και έχετε δώσει την συγκατάθεσή σας για την διενέργεια της κολονοσκόπησης. Στην συνέχεια θα ξαπλώσετε στο ειδικό εξεταστικό κρεβάτι σε αριστερή πλαγία κατακεκλιμένη συγκεκριμένη άνετη θέση σώματος, θα σας αφαιρεθούν τυχόν τεχνητές οδοντοστοιχίες και γυαλιά οράσεως, θα βγάλετε όλα τα ρούχα από την μέση και κάτω του σώματός σας καλύπτοντας το γυμνό σώμα με κάποιο ρούχο που θα σας δοθεί, θα σας τοποθετηθεί ενδοφλέβιος καθετήρας συνήθως στο δεξιό χέρι μέσω του οποίου μπορεί να σας χορηγηθούν φάρμακα, θα συνδεθείτε με μηχάνημα συνεχούς καταγραφής των ζωτικών σημείων του οργανισμού όπως της αρτηριακής πίεσης και μέσω ενός εξαρτήματος τύπου ‘μανταλάκι’ σε ένα δάκτυλο του χεριού σας για την ένδειξη του οξυγόνου αίματος και των σφύξεων της καρδιάς σας και συνήθως χορηγείται οξυγόνο με καθετήρα στην μύτη (γυαλάκια). Το όργανο προωθείται στο παχύ έντερο από τον πρωκτό αφού επαλειφθεί με ειδική αλοιφή με λιπαντικές και τοπικές αναισθητικές ιδιότητες.

Κατά την κολονοσκόπηση

Αν ο ασθενής κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης έχει επαρκές επίπεδο συνείδησης (όπως όταν δεν πάρει φάρμακα ή υποβληθεί σε ήπια μέθη), θα καθοδηγείται σε όλη την διάρκεια της ενδοσκόπησης από τον ιατρό-ενδοσκόπο για την καλύτερη συνεργασία του προκειμένου να ολοκληρωθεί επιτυχώς η κολονοσκόπηση. Έτσι, δυνατόν να σας ζητηθεί κατόπιν ιατρικής οδηγίας αλλαγές στην θέση του σώματός σας, υποβοηθώντας με αυτό τον τρόπο την προώθηση του κολονοσκοπίου ή/και την καλύτερη παρατήρηση δυσδιάκριτων περιοχών του εντέρου. Αν έχετε λάβει φάρμακα και δεν έχετε επαρκές επίπεδο συνείδησης (κατάσταση ύπνου), η κολονοσκόπηση δεν θα γίνει αντιληπτή και άρα δεν θα μπορείτε να συνεργαστείτε. Σε όλη την διάρκεια της κολονοσκόπησης ο ιατρός εμφυσά αέρα μέσω του ενδοσκοπίου στο έντερό σας προκειμένου να διαταθεί και να αναδειχθούν καλύτερα κάποιες περιοχές του. Κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης μπορεί να ληφθούν βιοψίες ή/και να γίνουν θεραπευτικές ενδοσκοπικές πράξεις, αφού πριν την κολονοσκόπηση έχετε ενημερωθεί και έχετε δώσει την συγκατάθεσή σας για την διενέργεια της κολονοσκόπησης και τυχόν άλλων ενδοσκοπικών πράξεων. Ειδικά για την λήψη βιοψιών, καλόν είναι να αναφερθεί ότι δεν υπονοείται ‘καρκίνος’, δεν πονάει, δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή και ως εκ τούτου δεν πρέπει να φοβάστε. Είναι αναγκαίες προκειμένου τα πολύ μικρά κομμάτια που λαμβάνονται με την λαβίδα βιοψιών του κολονοσκοπίου να εξετασθούν από ιατρό ειδικότητας παθολογοανατόμου, ώστε να διευκρινισθεί τυχόν βλάβη σε μικροσκοπικό επίπεδο.

Μετά την κολονοσκόπηση

Μη βιαστείτε να σηκωθείτε από το εξεταστικό κρεβάτι αν δεν σας δοθεί ιατρική εντολή. Αν και στο τέλος της κολονοσκόπησης αφαιρείται ο αέρας που εμφυσήθηκε στο έντερό σας μέσω του ενδοσκοπίου, πιθανά να έχετε ένα αίσθημα φουσκώματος στην κοιλιά προκαλώντας ήπια ακίνδυνη δυσφορία ή/και πόνο στην κοιλιά σας, που ωστόσο παρέρχονται γρήγορα με την αποβολή αερίων. Μετά την κινητοποίησή σας θα έχετε ενημέρωση από τον ιατρό που σας υπέβαλλε στην κολονοσκόπηση. Θα σας ενημερώσει για το αποτέλεσμά της και θα σας δώσει ιατρικές οδηγίες (π.χ. τυχόν θεραπεία ανάλογα με το πρόβλημα που θα έχει βρεθεί στην κολονοσκόπηση, επαναχορήγηση φαρμάκων που παίρνατε για άλλους λόγους υγείας, σίτιση, επάνοδος στη συνήθη καθημερινή δραστηριότητα κ.ά.). Για τους μεν ασθενείς που δεν έλαβαν φάρμακα κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης, η επάνοδος στην συνήθη καθημερινή δραστηριότητα είναι συνήθως άμεση, για τους δε ασθενείς που έλαβαν φάρμακα συνήθως συστήνεται προσοχή για τουλάχιστον 5-6 ώρες (ο χρόνος εξαρτάται από το είδος του/των φαρμάκων και της δοσολογίας τους) και συνίσταται:

α) να συνοδεύεστε από δικό σας άτομο
β) να μην οδηγήσετε ούτε να υποβληθείτε σε εργασίες που απαιτούν λεπτή δεξιότητα και απόλυτη εγρήγορση (κίνδυνος αυτοτραυματισμού ή τραυματισμού άλλων ατόμων)
γ) να μην πιείτε οινοπνευματώδη ποτά
δ) να ξεκουραστείτε και να πίνετε αρκετό νερό.

Η παρουσία συνοδού, μεταξύ άλλων, θεωρείται απαραίτητη αν έχετε πάρει φάρμακα κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης, αφού είναι δυνατόν να ξεχάσετε αυτά που θα ειπωθούν από τον ιατρό σας ως ιατρικές οδηγίες  μετά το τέλος της κολονοσκόπησης. Τέλος, θα παραλάβετε την γνωμάτευση του ιατρού σας για την κολονοσκόπηση καθώς επίσης, συνήθως εντός ολίγων ημερών, την γνωμάτευση της παθολογοανατομικής έκθεσης των βιοψιών σας που τυχόν ελήφθησαν κατά την κολονοσκόπηση, τις οποίες καλόν είναι να διατηρείτε στο ιατρικό αρχείο σας για μελλοντική χρήση.

Γιάννης Δρίκος, Γαστρεντερολόγος